آقاي وب

طراحي وب به مهارت ساخت و راه‌اندازي صفحات وب گفته مي‌شود.

تيم برنرز لي، مخترع وب، و آقاي وب با برپايي يك سايت وب در اوت ۱۹۹۱، نام خود را به عنوان نخستين سازندهٔ وب در تاريخ نگاشت. او در نخستين وب سايتش، از اَبَرمتن و پيوندي براي ايميل (پست الكترونيك) استفاده كرده بود.

در آغاز، وب سايت‌ها با كُدهاي ساده HTML نوشته مي‌شدند، گونه‌اي از زبان نشانه‌گذاري كه ساختار ساده‌اي به وب گاه‌ها مي‌داد، شامل سرتيتر و پاراگراف، و توانايي پيوند دادن به آدرس‌هاي ديگر از طريق ابرپيوند. در مقايسه با روش‌هاي ديگر، اين راه تازه و متفاوتي بود كه كاربران به سادگي مي‌توانستند با يك مرورگر، صفحه‌هاي پيوند خورده را باز كنند.

با پيشرفت وب و هنر طراحي آن، زبان كُد نويسي اش، اَبَرمتن يا اچ تي ام ال، پيچيده‌تر و پرانعطاف تر شد. ابزاري مانند جدول‌ها كه بيشتر براي نمايش نمودارهاي داده‌اي بودند، بزودي مورد استفاده نادرست، براي چيدمان‌هاي پنهان در صفحه‌هاي وب قرار گرفتند. با پيدايش الگوهاي آبشاري وب يا «CSS»، روش نادرست طراحي با جدول‌هاي پنهان در صفحه از گردونه خارج، و بجاي آن استفاده مناسب از زبان كمكي «CSS» جايگزين شد.
فناوري‌هاي يكپارچه سازي شده توسط آقاي وب پايگاه داده (Database)، مانند زبان‌هاي كُدنويسي سمت سرور (Server-Side Scripting) مانند CGI، PHP، ASP. NET، ASP، JSP و ColdFusion، و استانداردهاي طراحي مدرن با الگوها (CSS)، ساختار وب سايت‌ها را باز هم تغيير داده و آنرا پيشرفته تر كرده‌اند.

همچنين با آمدن نگاره‌هاي جاندار و فناوري‌هاي پويانمايي به صفحه‌ها، مانند فلَش (Flash)، چهره وب بيشتر از پيش تغيير كرد و توانمندي‌هاي تازه به سازندگان رسانه و طراح‌هاي وب داده شد.
سايت‌هاي ثابت (Static Website):

اين سايت‌ها يكبار توسط آقاي وب طراحي مي‌شوند و اطلاعات مورد نياز در داخل آن‌ها قرار مي‌گيرد و پس از آن براي تغيير در آن‌ها نياز به يك طراح حرفه‌اي يا نيمه حرفه‌اي سايت است. زبان برنامه نويسي اينگونه از سايتها غالباً HTML و Java Script هستند كه در نوع توسعه يافته تر از CSS نيز بهره گرفته مي‌شود. اين نوع دسته از وب سايت‌ها به صورت HTML ساده طراحي مي‌شوند.

از آنجا كه حجم كمتري از كد در طراحي سايت‌هاي ثابت استفاده مي‌شود سرعت بارگذاري (Loading) بالايي دارند. علاوه براين كاهش حجم كدها كه باعث خوانايي بشتر سايت توسط ربات‌هاي جستجوگر مي‌شود از يك سو و كاهش زمان بارگذاري از سوي ديگر سبب بهتر شدن وضعيت آن‌ها از لحاظ امتياز دهي موتورهاي جستجو يا همان «رنكينگ» مي‌شود. سايتهاي ثابت قيمت طراحي پايين‌تري را نيز عمدتاً نسبت به ساير سايت‌ها دارند.

عدم امكان ايجاد تغيير در اين نوع از سايت‌ها توسط افراد عادي علاوه بر افزايش امنيت سبب بهرهمندي از گرافيك و ظاهري زيبا مي‌شود چرا كه همه چيز ثابت است از جمله متون و اندازه تصاوير و همچنين همه عناصر مكان مشخص و ثابتي را دارند در نتيجه مي‌توان براي محل قرار گرفتن هر يك از اجزاء بهترين تصميم را گرفت.

اما از طرفي نيز عدم امكان ايجاد تغييرات توسط افراد عادي سبب مي‌شود تا امكان بروز رساني سايت توسط صاحبان و مديران سايت صلب شود.

نكته: سايتهاي ثابت (Static) براي افراد، شركتها و سازمان‌هايي مناسب است كه حداكثر يك يا دو بار در سال نيازمند به تغيير در محتواي سايت هستند.


سايتهاي پويا (Dynamic Website):

محتواي سايتهاي دايناميك به وسيله آقاي وب و طراحي توسط افراد عادي كه دسترسي به سيستم مديريت محتواي سايت را داشته باشند قابل تغيير است. زبان برنامه نويسي وبسايتهاي پويا مي‌تواند براساس نياز متفاوت باشد اما عمدتاً از زبانهاي ASP، ASP.Net و Php استفاده مي‌شود و از زبانهاي كمكي CSS و Silver light و يا Ajax براي ايجاد قابليتهاي ويژه نيز بهره گرفته مي‌شود.

در اينگونه از سايتها ابتدا اسكلت سايت توسط طراح ايجاد مي‌شود و سپس محتوا توسط مديران سايت‌ها تغيير مي‌كند مانند فرم قراردادي كه يكبار توسط فردي ايجاد مي‌شود و توسط افراد ديگري بارها تكميل مي‌شود، از اين رو طراح نسبت به محل قرار گرفتن و اندازه دقيق متون و تصاوير و ساير عناصري كه بعداً توسط مديران سايتها تغيير مي‌كند اطلاع ندارد بنابر اين چاره‌اي ندارد جز اينكه همه حالات را در نظر بگيرد و اينكار سبب مي‌شود تاحدودي از گرافيك و جلوه سايت كاسته شود.

يكي از مزيت‌هاي سايت‌هاي دايناميك اين است كه هيچ محدوديتي براي ايجاد، تغيير يا حذف مطالب، تصاوير و صفحات و غيره وجود ندارد.

با توجه به اينكه در سايت‌هاي پويا از زبانهاي برنامه نويسي پيشرفته استفاده مي‌شود امكانات زيادي در آن‌ها قابل ايجاد است مانند ايجاد صفحات هوشمند، فرم‌ها و جستجوهاي پيچيده.

استفاده زياد از كدها سبب كند شدن بارگذاري سايت و امتياز آن در موتورهاي جستجو مي‌شود.

نكته: سايتهاي پويا براي افراد، شركتها و سازمانهايي مناسب است كه بيش از دوبار در سال نياز به تغيير درمحتواي سايت را دارند.

پرتال‌ها (Portal):

پرتال‌ها سايت‌هاي پوياي جامعي هستند كه چند هدف خاص را در يك سايت دنبال مي‌كنند به عبارت ديگر مجموع چند سايت پويا كه براي رسيدن به هدفي خاص در كنار هم قرار گرفته‌اند را مي‌توان پرتال ناميد. به عنوان مثال پرتال خبري مي‌تواند از چند سايت دايناميك تشكيل شده باشد كه هر يك امكانات خاصي چون عضو گيري، انتشار اخبار، انتشار تصاوير، نظر سنجي و ... را در اختيار مديران آن قرار دهد.

تمام ويژگي‌هاي يك سايت آقاي وب مي‌تواند در يك پرتال نيز صدق كند.

نكته: معمولاً پرتال‌ها توسط سازمانها، گروه‌ها و شركت‌ها خريداري مي‌شوند. به دليل نياز به بروز رساني بخش‌هاي مختلف اداره آنها توسط يك فرد بسيار مشكل است مگر آنكه به چشم يك كار حداقل پاره وقت به آن نگاه شود.


سايت‌هاي متحرك استاتيك و نيمه دايناميك (Static and Dynamic Flash Website):

سايت‌هاي فلش يا متحرك دو نوع استاتيك و نيمه دايناميك هستند و توسط نرم‌افزارهاي خاصي ايجاد مي‌شوند در برخي موارد از XML يا Action Script براي ايجاد قابليت‌هاي تغيير يا هوشمندي در اين سايت‌ها بهره گرفته مي‌شود.

به طور كلي سايتهاي فلش ثابت (استاتيك) غيرقابل تغيير مي‌باشند و مانند سايتهاي ثابت يكبار توسط طراح ايجاد مي‌شوند و براي تغيير آن نياز است تا افراد به صورت حرفه‌اي يا نيمه حرفه‌اي از دانش طراحي فلش برخوردار باشند.

اما سايت‌هاي فلش نيمه دايناميك يا نيمه پويا مانند سايت‌هاي پويا عمل مي‌كند و قابل تغيير هستند اما تغيير در آن‌ها به سادگي سايت‌هاي پويا نيست و وسعت ايجاد تغييرات نيز بسيار محدودتر است.

از مزيتهاي وب سايتهاي فلش جذابيت آنهاست. گرافيك زيبا و انيميشن‌هاي جذاب. اما از معايب عمده آن‌ها مي‌توان به عدم خوانده شدن اطلاعات موجود در آنها توسط رباتهاي جستجوگر و عمدتاً سرعت بسيار پايين بارگذاري اشاره كرد.

نكته: سايت‌هاي فلش براي آقاي وب و گروه‌ها يا شركت‌ها و سازمانهايي مناسب است كه نياز به تبليغات ندارند و عموم كاربران با آنها آشنا هستند مانند خوانندگان، سياست مداران، بازيگران و گروه‌هاي موسيقي، هتلهاي معروف، مكانهاي توريستي.

سايت‌هاي مجهز به سيستم مديريت محتوا (Content Management Systems):

سايت‌هاي مجهز به سيستم مديريت محتوا كه در اصطلاح به CMS كه مخفف Content Management System است مشهورند، وبسايت‌هايي از نوع پرتال‌ها يا سايت‌هاي پويا هستند كه براي مصارف خاص توسط طراحان حرفه‌اي و يا شركتهاي طراحي حرفه‌اي ايجاد مي‌شوند.

تمام مزايا و معايب مربوط به سايتهاي پويا در مورد سايتهاي مجهز به سيستم مديريت محتوا صدق مي‌كند.

البته در نظر داشته باشيد كه سايتهاي پويا و پرتالها نيز مجهز به سيستم مديريت محتوا هستند اما آنچه كه در CMSها متفاوت است طراحي آنها و سيستمهاي مديريت محتواي آنها براي مصارف خاص است.

از مزاياي سيستمهاي مديريت محتوا نسبت به ساير سايتهاي دايناميك مي‌توان به آماده بودن و جامع بودن آنها اشاره كرد. از اين رو اغلب اينگونه از سايتها در كمتر از ۳ روز كاري قابل نصب و استفاده هستند.

طراحي سايت‌هاي CMS مانند يك خط توليد محصول است و از آنجا كه طراح بايد نمونه‌هاي محدودي را به صورت انبوه توليد كند سعي در رعايت تمام اصول امنيتي، گرافيكي، موارد مربوط به رنكينگ و امتياز موتورهاي جستجو و ساير موارد مؤثر مي‌كند.

با توجه به مزيت‌هاي آنها به تمامي افراد، سازمان‌ها و شركتهايي كه شرايط داشتن سايت‌هاي دايناميك را دارند توصيه مي‌شود تا ابتدا به دنبال سيستم‌هاي مديريت محتواي مخصوص به كار خود بگردند و در صورتي كه پيدا نشد به طراحي سايت‌هاي پويا روي بياورند.
طراحي وب گاه

وب گاه مجموعه‌اي از اطلاعات دربارهٔ موضوع و يا عنوان خاص است. طراحي يك وب گاه مشخص كننده آرايش و ساختار صفحات وبي است كه بوجود آورنده وب گاه خواهند بود. يك صفحه وب شامل اطلاعاتي درمورد هدف ايجاد وب گاه مي‌باشد. يك وب سايت را همانند كتابي تصور كنيد كه هر صفحه وب در حكم برگي از كتاب خواهد بود.

در زمينه طراحي وب گاه جنبه‌هاي گوناگوني بايد در نظر گرفته شود كه به سبب پيشرفت روزافزون اينترنت همواره براين موارد افزوده مي‌شود. براي وب گاه‌هاي تجاري عمومي، موارد زير از جمله اصلي‌ترين آنها به شمار مي‌روند:

طراحي سايت بر طبق عنوان و محتواي مطالب مي‌باشد.

مطالب، جوهر كلام و اطلاعات درون سايت بايد مطابق با هدف سايت بوده و طيفي از عموم را نشانه رود كه به دنبال اطلاعات ارائه شده در سايت هستند.

آقاي وب بايد قابل فهم بوده و برقراري ارتباط با آن حتي براي مخاطباني كه آشنايي چنداني با وب ندارند، آسان باشد. چنانچه سايت به اندازه كافي بزرگ بوده و اطلاعات زيادي را شامل شود، بايد اطلاعات راهنما را به گونه‌اي بكار برد كه به سرعت در اختيار بيننده قرار گيرند.

نماي كار بايد كلي بوده و تمام صفحه را دربر گيرد تا بتواند پايداري و ثبات را القا كند. سبك نگارش بايد زيبا و تخصصي بوده و مناسب با سليقه مخاطبان و محتواي سايت باشد.

در نگارش متون و اطلاعاتي كه مخاطب به دنبال آنها است بايد بزرگ نمايي شود تا به بيننده القا كند كه اين همان چيزي است كه به دنبال آن بوده است.

همچنين سايت بايد به سادگي در اينترنت يافت شود و درصورت امكان در بالاي ليست‌هاي جستجو قرار گيرد، اگرچه همواره اينگونه نباشد لااقل در موتورهاي جستجوي اصلي چنين شود.

يك وب گاه معمولاً شامل متن و تصاوير است. اولين صفحه يك وب سايت صفحه خانه (Home Page) و يا صفحه ايندكس (Index) ناميده مي‌شود. بعضي از وب گاه‌ها از صفحه‌اي استفاده مي‌كنند كه معمولاً صفحه خوش آمد ناميده مي‌شود. اين صفحه ممكن است شامل مواردي چون پيغام خوش آمدگويي، انتخاب زبان، انتخاب ناحيه جغرافيايي و يا اعلام عدم پذيرش مسيوليت درموارد خاص باشد. هر صفحه وب درون سايت وب، يك فايل HTML است كه URL مخصوص به خود را دارد.

بعد از اين كه هر صفحه وب ساخته شد، اين صفحات با استفاده از فهرست راهنمايي كه از پيوندهاي مختلف تشكيل شده است به يكديگر متصل مي‌شوند.

هنگامي كه يك وب سايت كامل شد براي آنكه براي همه برروي اينترنت قابل مشاهده باشد بايد منتشر و يا ارسال (Upload) شود. اين كار به كمك يك ميزبانFTP انجام مي‌شود. هنگامي كه سايت منتشرشد، مسئول سايت براي افزايش بازديدكنندگان، از تكنيكهاي گوناگون استفاده مي‌كند. اين كار با ثبت كردن وب سايت در موتورهاي جستجويي نظير Google و Yahoo، تبادل لينك با وب سايت‌هاي ديگر، ايجاد پيوند با وب گاه‌هاي مشابه و غيره امكان‌پذير است.

طرح وب به قالب نمايشي و طراحي گرافيكي صفحات موجود در وب گاه مي‌گويند كه معرف محتوا و مطالب آن وب سايت مي‌باشد. طرح وب جلوه بصري هدف وب گاه است و اولين بخش از يك صفحه وب است كه ذهن مخاطب را با خود درگير مي‌كند.

طراح وب با در نظر گرفتن هدف سايت و مخاطبان آن و با استفاده از المان‌هاي متناسب با رويكرد سايت و به كمك ذهن خلاق و ذوق هنري خود در بكار بردن ابعاد و رنگها، طرحي خلق مي‌كند كه ضمن ايجاد يكپارچگي در كليه صفحات وب گاه، نماي تكرار شونده و خسته كننده را به مخاطب القا نكند. در وب گاه بايد از الگوي ثابتي در صفحات استفاده كرد كه كاربر به هنگام ديدن صفحات متوجه اين است كه همه صفحات در يك سايت مشخص هستند.